مطالعه تکوین دانه گرده در گونه خارخسک

دانه گرده یا گامتوفیت نر، یک ساختار میکروسکوپی است که مراحل نموی خود را در بساک پرچم کامل می کند و نقش مهمی در چرخه تولیدمثلی گیاهان عالی ایفا می کند. از اینرو، تعداد زیادی از مطالعات بر روی نمو دانه گرده متمرکز شده اند. گونه خارخسک گیاهی یکساله از خانواده اسپند است که بومی نواحی گرمسیری و معتدل گرم در جنوب اروپا و آسیا، سراسر آفریقا و استرالیا می باشد. هدف از این پژوهش بررسی سیتولوژیکی تکوین بساک و دانه گرده در خارخسک می باشد. بدین منظور جوانه ها و گل های خارخسک در مراحل مختلف نمو بساک جمع آوری و بلافاصله در فیکساتیو مناسب تثبیت شدند. نمو بساک و دانه گرده پس از رنگآمیزی متعارف، با استفاده از میکروسکوپ نوری، انعکاسی، فلورسنس و الکترونی گذاره مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده بساک متشکل از چهار کیسه گرده است و نمو دیواره آن از نوع اولیه می باشد که شامل یک لایه اپیدرمی، یک لایه آندوتسیومی، دو لایه میانی و تپتوم می باشد. تپتوم از نوع ترشحی است و سلول های تپتومی تک هسته ای می باشند و در یک لایه قرار می گیرند. میوز سلول های مادر میکروسپور از نوع همزمان و تتراد میکروسپورها از نوع تتراهیدرال می باشد. دانه های گرده کروی شکل و دارای منافذ متعدد در تمام سطح خود می باشند و در مرحله سه سلولی از بساک آزاد می شوند.